W niniejszej publikacji postaram się do minimum ograniczyć „prawniczy bełkot” związany z cytowaniem przepisów i wskazywaniem obowiązków i norm prawnych z nich wynikających, w zamian za to postaram się przedstawić swoje stanowisko na temat zasad współżycia społecznego w postępowaniu administracyjnym. Do napisania przedmiotowego tekstu nakłoniła mnie sprawa prowadzona przez Kancelarię obywatela Ukrainy, który otrzymał decyzję administracyjną o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu do kraju jego pochodzenia. 

Przepisy prawa nie zawierają definicji zasad współżycia społecznego, jednakże można je w skrócie określić jako nieskatalogowane powszechne normy postępowania, funkcjonujące aktualnie w społeczeństwie i mające na celu ochronę społecznie akceptowanych wartości lub dóbr niematerialnych, pozostające w związku z normami moralnymi (tak: Kidyba Andrzej (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, wyd. II, Opublikowano: WKP 2012). W prawie cywilnym działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony w sytuacji, gdy ze swojego prawa czyni użytek sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (art. 5 Kodeksu cywilnego, art. 8 Kodeksu pracy). Tym samym zadaniem przedmiotowego przepisu jest ochrona prawna, w przypadku gdy z przepisów prawa ochrona taka nie będzie przysługiwać, natomiast, w uproszczeniu mówiąc, z „moralnego” punktu widzenia ochrona taka powinna zostać udzielona. Czy taka sama ochrona przysługuje w postępowaniu administracyjnym? 

Przepisy prawa administracyjnego, zarówno materialnego jak i procesowego, nie posiadają odpowiednika zasad współżycia społecznego wynikających z prawa cywilnego. Prawo administracyjne nie daje podstaw do uwzględnienia zasad współżycia społecznego bądź innych ważnych względów społeczno-gospodarczych. Oczywiście szczególne przepisy prawa administracyjnego w konkretnych przypadkach mogą przewidywać dla ich zastosowania również ocenę pod względem zasad współżycia społecznego, pozwalając organom administracji na pewną swobodę w wydaniu decyzji (tzw. uznanie administracyjne), na przykład decyzja umarzająca zobowiązanie podatkowe, jednakże co do zasady art. 6 i art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego wykluczają stosowanie zasad współżycia społecznego w postępowaniu administracyjnym, bowiem nie mogą one stanowić podstawy decyzji administracyjnej, nie mogą modernizować ani modyfikować przepisów materialnego prawa administracyjnego oraz nie mogą stanowić dyrektywy wykładni przepisów prawa materialnego stosowanych w trybie postępowania administracyjnego. 

Jak to się przekłada na sprawę obywatela Ukrainy, o której pisałem powyżej? Aby cudzoziemiec mógł legalnie w Polsce pracować, oprócz dokumentów pozwalających mu na pobyt w kraju, musi zarejestrować w Powiatowym Urzędzie Pracy oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi ze wskazaniem pracodawcy, okresu pracy i stanowiska, a także posiadać zezwolenie na pracę wydane przez właściwy organ ze wskazaniem okresu, w którym może tę pracę wykonywać. Wykonywanie pracy bez wymaganego zezwolenia, bez zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy oświadczenia pracodawcy o zamiarze powierzenia mu wykonywania pracy lub ukaraniem karą grzywny za nielegalne wykonywanie pracy wiąże się z obowiązkiem wydania przez właściwy organ decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Przepis ten ma charakter obligatoryjny i zobowiązuje organ administracji publicznej do wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, jeżeli stwierdzi on, że cudzoziemiec wykonywał pracę niezgodnie z przepisami ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Wydanie decyzji nie jest w żaden sposób zależne od woli orzekającego w sprawie organu. Już sam stwierdzony fakt wykonywania przez cudzoziemca pracy bez wymaganego zezwolenia, uzasadnia zastosowanie sankcji w postaci zobowiązania go do powrotu w określonym czasie i w określony sposób, oraz orzeczenia zakazu ponownego wjazdu przez określony czas. Powyższe oznacza, że jakiekolwiek, nawet najmniejsze naruszenie przepisu powoduje obowiązek wydania decyzji przez organ. 

Obywatel Ukrainy rozpoczął i wykonywał pracę dla i na rzecz pracodawcy w dniu 8 kwietnia 2016 roku, podczas gdy zezwolenie na pracę i oświadczenie miał od 9 kwietnia 2016 roku, czyli dopiero od tego dnia mógł podjąć legalnie zatrudnienie. Niestety nawet ten jeden dzień pracy bez wymaganego prawem zezwolenia nakazuje organowi wydanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Mimo tego, że cudzoziemiec jest przykładnym obywatelem, który pracuje, płaci podatki, w żaden sposób nie narusza porządku prawnego, poza jednym dniem pracy bez zezwolenia, to czy należy od razu podjąć decyzje o „wydaleniu” go z kraju? Niezależnie od naszych subiektywnych odczuć w tym temacie odpowiedź musi być twierdząca. Przepis w żaden sposób nie miarkuje sposobu naruszenia przepisów czy ich długości albo nasilenia, lecz wskazuje, że każde nawet najmniejsze naruszenie musi spotkać się z karą administracyjną. Brak możliwości zastosowania zasad współżycia społecznego, które gdyby można ich użyć, w mojej ocenie miałyby zastosowanie w przedmiotowej sprawie, powoduje bądź co bądź surową decyzję o zobowiązaniu do powrotu, w porównaniu do popełnionego wykroczenia. Przepisy ustawy o cudzoziemcach co prawda zawierają 13 przesłanek, dzięki którym ta decyzja może nie zostać wydana, lecz ich spełnienie jest bardzo trudne, a często niemożliwe, np. posiadanie małżonka z Polski, czy też spełnienie przesłanek pobytu ze względów humanitarnych. Tym samym obywatel Ukrainy, o którym tutaj pisałem ma 30 dni na opuszczenie Polski oraz zakaz ponownego wjazdu na okres roku. 

Ze względu na brak możliwości zastosowania zasad współżycia społecznego w postępowaniu administracyjnym, w mojej ocenie ustawodawca powinien w ustawie o cudzoziemcach wprowadzić przepisy pozwalające organowi administracji, w sytuacji taka jak przedstawiona powyżej, na dysponowanie swobodą w zakresie kwalifikacji skutków zdarzenia i wydania odpowiedniej decyzji. Oczywiście zastosowanie uznania administracyjnego może prowadzić do pewnych nadużyć, ale w sprawach ludzkiego życia i przyszłości, należałoby zaufać organom administracji co do ich rzetelnej oceny sprawy i mieć nadzieje, że do takich nadużyć by nie dochodziło. 

radca prawny
Grzegorz Turajski

W dniu 1 stycznia 2016 roku weszła w życie ustawa z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1830) – zwana dalej ustawą zmieniającą – która m.in. wprowadziła do porządku prawnego nowe definicje odsetek, oprócz istniejących odsetek ustawowych i w dość znaczący sposób zmieniła dotychczasowe zasady ich naliczania. Zmiana ustawy dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 684 t.j.) i ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380 t.j. z późn. zm.) wynikała przede wszystkim z potrzeby zapewnienia ich zgodności z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 roku w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych oraz potrzebą ujednolicenia i uproszczenia systemu naliczania odsetek w całym obrocie cywilnoprawnym. 

Stan prawny sprzed ustawy zmieniającej
W stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2016 roku uregulowanych było kilka rodzajów odsetek. W Kodeksie cywilnym znajdowała się jedna definicja odsetek – odsetki ustawowe, które występowały w dwóch postaciach jako tzw. odsetki kapitałowe (art. 359 Kodeksu cywilnego) lub tzw. odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego). Niezależnie od postaci zastosowanych odsetek ich wysokość była taka sama, a określana była w drodze rozporządzenia przez Radę Ministrów. Wysokość odsetek ustawowych pod koniec 2015 roku wynosiła 8% w skali roku. W ustawie była także zawarta definicja odsetek maksymalnych, które nie mogły w stosunku rocznym przekroczyć czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Ponadto ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych przewidywała możliwość naliczenia odsetek za opóźnienie w tzw. obrocie profesjonalnym (transakcje między przedsiębiorcami oraz transakcje z udziałem podmiotów publicznych), które to rozwiązania były przepisami szczególnymi w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego. Odsetki za opóźnienie w transakcjach między przedsiębiorcami obliczane były zgodnie z mechanizmem określonym w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 t.j. z późn. zm.) i wynosiły 8%. Dodatkowo należy wskazać, że ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych w obrocie profesjonalnym dawała możliwość żądania odsetek ustawowych (odsetki kapitałowe) od nawet zapłaconej kwoty świadczenia pieniężnego, w przypadku gdy przewidziany przez strony termin zapłaty był dłuższy niż 30 dni. Takie odsetki należały się po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi do dnia zapłaty, jednak nie dłużej niż dzień wymagalności świadczenia pieniężnego. Regulacja ta nie została zmieniona ustawą zmieniającą i nadal obowiązuję. 

Zmiany w odsetkach (Kodeks cywilny)
Ustawa zmieniająca wprowadziła jeden mechanizm naliczania odsetek, zarówno w transakcjach w obrocie profesjonalnym, jak również w obrocie powszechnym i w transakcjach z udziałem konsumentów. Zmianie uległa definicja odsetek maksymalnych, zgodnie z którą maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (dotyczy to odsetek kapitałowych). Dodatkowo ustawodawca wprowadził definicję odsetek maksymalnych za opóźnienie, których przekroczenie skutkuje naliczaniem odsetek w maksymalnej ustawowej wysokości. Oprócz tego ustawa zmieniająca wprowadziła do obrotu trzy definicje legalne odsetek: odsetki ustawowe (art. 359 Kodeksu cywilnego), odsetki ustawowe za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) i odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych (art. 4 pkt 3 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych). Odsetki ustawowe, które pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów występowały jako tzw. odsetki kapitałowe lub tzw. odsetki za opóźnienie, po zmianie przepisów oznaczają jedynie odsetki kapitałowe, których można żądać od sumy pieniężnej tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. W przypadku, gdy wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych i na dzień dzisiejszy wynosi 5% w stosunku rocznym. Ustawa zmieniająca wprowadziła do obowiązujących przepisów nową definicję legalną odsetek ustawowych za opóźnienie, których można żądać jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Ustawodawca uznał, że rozdzielając definicje odsetek kapitałowych i odsetek za opóźnienie, zróżnicować powinien także ich wysokość, a odsetki za opóźnienie, ze względu na swoją funkcję sankcyjną, powinny być wyższe, co wyraźnie zróżnicuje zachowanie zgodne z umową (korzystanie z kapitału) od jej naruszania (opóźnienia w zapłacie należności). Odsetki ustawowe za opóźnienie obecnie wynoszą 7% w stosunku rocznym (wysokość równa sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych). Od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie. Dodatkowo ustawodawca wprowadził przepis zakazujący ograniczanie lub wyłączania przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego. W razie postanowień umownych mniej korzystnych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Wysokość odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie ogłasza w drodze obwieszczenia Minister Sprawiedliwości w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. 

Zmiany w odsetkach (ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych)
Dosyć spora „rewolucja” zaszła przy sposobie naliczania odsetek ustawowych w transakcjach handlowych. Mimo, że nie zmieniły się przepisy dotyczące odsetek w przypadku zastrzeżenia terminu zapłaty (art. 5 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych), to jeśli chodzi o odsetki za opóźnienie zrezygnowano z wykorzystania mechanizmów określonych w Ordynacji podatkowej oraz wyraźnie wyłączono możliwość naliczania odsetek za opóźnienie w wysokości określonej Kodeksem cywilnym w stosunku do transakcji handlowych. Ustawa zmieniająca wprowadziła pojęcie odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, zgodnie z którą są to odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych (9,5% w stosunku rocznym). Odsetki te należą się w transakcjach handlowych za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli wierzyciel spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie. Przez transakcję handlową rozumie się umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli jest zawierana przez przedsiębiorców w związku z wykonywaną działalnością. Jeżeli strony transakcji handlowej nie przewidziały w umowie terminu zapłaty, wierzycielowi przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia przez niego świadczenia, do dnia zapłaty. Ustawodawca w sposób nie budzący wątpliwości wskazał, że w transakcjach handlowych stosuje się jedynie odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, nie stosuje się zaś odsetek ustawowych za opóźnienie przewidzianych w Kodeksie cywilnym. Ustawodawca wprowadził także zakaz ustalania daty doręczenia faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi. Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” ogłasza Minister właściwy do spraw gospodarki. W ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wprowadzone zostało również rozwiązanie, zgodnie z którym wysokość stopy referencyjnej, stanowiącej podstawę ustalenia wysokości odsetek za opóźnienie, ustalana będzie dwa razy w roku: dla I półrocza – 1 stycznia danego roku oraz dla II półrocza – 1 lipca danego roku.

Przepisy przejściowe
Przepisy dotychczasowe obowiązujące do 31 grudnia 2015 roku stosuje się do transakcji handlowych zawartych przed dniem 1 stycznia 2016 roku oraz do transakcji handlowych zawieranych w wyniku przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 t.j. z późn. zm.) wszczętych przed dniem 1 stycznia 2016 roku.

Problemy w praktyce
W mojej ocenie problemy z praktycznym stosowaniem przepisów dotyczących odsetek za opóźnienie zmienionych ustawą zmieniającą, przede wszystkim będą dotyczyć określenia żądań dla roszczeń, dla których odsetki będą naliczane zarówno przed 1 stycznia 2016 roku jak i po 1 stycznia 2016 roku oraz z naliczaniem zaległych odsetek dla roszczeń wynikających z wyroków, nakazów zapłaty lub innych tytułów wykonawczych. Żądania kierowane do dłużników w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie powinny rozgraniczać okres, gdy obowiązywała jedna definicja legalna „odsetek ustawowych”, to jest do 31 grudnia 2015 roku oraz okres po wejściu w życie nowych przepisów, gdzie rozróżniamy „odsetki ustawowe” od „odsetek ustawowych za opóźnienie” od „odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych”. Na przykład w przypadku żądania odsetek za opóźnienie w obrocie powszechnym, w sytuacji gdy wymagalność roszczenia powstała 1 lipca 2015 roku, w mojej ocenie żądanie powinno zostać skonstruowane w następujący sposób „wzywam do zapłaty kwoty 1.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od 1 lipca 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty”. Naliczanie zaległych odsetek dla roszczeń wynikających z wyroków, nakazów zapłaty lub innych tytułów wykonawczych również jest problematyczne. Co zrobić w sytuacji, gdy z tytułu wykonawczego wynika, że dłużnik obowiązany jest zapłacić wierzycielowi (w obrocie powszechnym) 1.000,00 zł wraz „odsetkami ustawowymi” od 1 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty. Czy od 1 stycznia 2016 roku odsetki powinny być naliczane zgodnie z definicją „odsetek ustawowych” i jej literalnym brzmieniem w wysokości 5% w stosunku rocznym (definicja określona jest w art. 359 Kodeksu cywilnego), czy też zgodnie z naturą żądanych przed sądem odsetek ustawowych, jakim było opóźnienie w zapłacie, powinno się stosować nową definicję odsetek za opóźnienie, to jest odsetek ustawowych za opóźnienie w wysokości 7%. W mojej opinii wykładnia dotychczasowych i nowych przepisów oraz cel ustanowionych odsetek za opóźnienie, a także ich funkcja sankcyjna przemawia za drugim rozwiązaniem, czyli naliczaniem odsetek za opóźnienie, nie zgodnie z literalnym brzmieniem z orzeczenia, ale zgodnie z celem regulacji z art. 481 Kodeksu cywilnego, który co do zasady nie uległ zmianie. Podmioty prowadzący egzekucje są w tej sprawie podzielone, niektórzy stosują literalne brzmienie wynikające z tytułu wykonawczego, a niektórzy przychylają się do mojego stanowiska w tej sprawie. 

radca prawny
Grzegorz Turajski

Na Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej opublikowany został projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy oraz wysokości stawek tej pomocy na realizację działań w ramach Priorytetu 5 Wspieranie obrotu i przetwarzania, zawartego w programie operacyjnym "Rybactwo i Morze" na lata 2014-2020. 

Wydane przez Ministra rozporządzenie będzie podstawą do rozpoczęcia naborów wniosków o dofinansowanie w ramach programu operacyjnego "Rybactwo i Morze" obejmującego finansowanie projektów w zakresie:

  1. planów produkcji i obrotu, o których mowa w art. 66 rozporządzenia nr 508/2014,
  2. dopłat do składowania, o których mowa w art. 67 rozporządzenia nr 508/2014,
  3. środków dotyczących obrotu, o których mowa w art. 68 rozporządzenia nr 508/2014,
  4. przetwarzania produktów rybołówstwa i akwakultury, o którym mowa w art. 69 rozporządzenia nr 508/2014;

Dofinansowania te dotyczą głównie uznanych organizacji producenckich w rozumieniu rozporządzenia nr 508/2014, ale również jednostek samorządu terytorialnego, jednostkom naukowym, szkołom wyższym, czy też stowarzyszeniom, fundacjom, organizacjom pożytku publicznego oraz innym organizacjom społecznym i zawodowym, realizującym statutowe zadania w zakresie rybołówstwa morskiego lub rybactwa śródlądowego. 

W porównaniu do dotychczas obowiązujących procedur w ramach dofinansowań unijnych z PO RYBY 2007-2013 można zauważyć następujące zmiany:

  1. poziom dofinansowania dla uznanych organizacji producenckich maksymalnie wynosi 75%, a nie jak dotychczas 100%;
  2. projekt musi być ekonomicznie uzasadniony, co stwierdza się m.in. przez dotychczasowe i prognozowane wyniki finansowe wnioskodawcy;
  3. wnioskodawca w ramach naboru może złożyć tylko jeden wniosek;
  4. nie można zakupić rzeczy używanych;
  5. zakup nieruchomości nie może przekroczyć 10% wartości całego projektu;
  6. najpierw sporządza się listę wniosków o dofinansowanie z kolejnością według składania wniosków albo uzyskanych punktów, a dopiero po sporządzeniu listy następuje ocena merytoryczna wniosku;
  7. uzupełnienie wniosku nie może powodować zmiany zestawienia rzeczowo-finansowego;
  8. poniesienie kosztów i złożenie wniosków o płatność musi nastąpić do 24 miesięcy jeżeli projekt jest finansowany w I etapie i 36 miesięcy jeżeli jest realizowany w II-IV etapach.

Projekt rozporządzenia obecnie znajduje się w fazie konsultacji społecznych.

W dniu 22 lutego 2016 roku wejdzie w życie ustawa z dnia 25 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1220), zmieniająca w istotny sposób Kodeks pracy przede wszystkim w zakresie rodzajów umów o pracę, sposobu ich wypowiadania oraz ograniczeń w zawieraniu umów o pracę na czas określony. Zmiany te będą miały ogromne znaczenie zarówno dla pracodawców jak i dla pracowników. Poniżej postaram się pokrótce omówić najważniejsze zmiany wprowadzane powyższą nowelą. 

Rodzaje umów o pracę
Z dotychczasowych rodzajów umów o pracę, wymienionych w art. 25 Kodeksu pracy, "znikną" umowa na czas wykonania określonej pracy oraz tzw. umowy na zastępstwo pracownika w czasie jego usprawiedliwionej obecności. Jednymi dopuszczalnymi umowami o pracę, po zmianach, będą umowa na okres próbny, na czas określony i na czas nieokreślony. Umowa o pracę na okres próbny będzie mogła być zawarta jedynie w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy, a ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem jest możliwe jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy, zaś w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę. Ponowne zawarcie umowy o prace na okres próbny w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy będzie możliwe tylko jeden raz. 

Ograniczenia w zawieraniu umów o pracę na czas określony
Ponadto ustawa nowelizująca wprowadza nowe ograniczenia w zawieraniu umów o pracę na czas określony. Oprócz znanego już ograniczenia co do liczby umów na czas określony (które zostało istotnie zmodyfikowane) wprowadzono ograniczenie co do okresu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony lub takich umów zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, który nie może przekraczać 33 miesięcy. Jeżeli okres zatrudnienia będzie dłuższy lub liczba zawartych umów jest większa niż trzy, uważa się, że pracownik od dnia następującego po upływie 33 miesięcy lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. 

Z Kodeksu pracy usunięto zapis dotyczący przerwy pomiędzy następującymi po sobie umowami o pracę na czas określony wynoszący 1 miesiąc, co oznacza, że od 22 lutego 2016 roku nie będą miały znaczenia okresy pomiędzy poszczególnymi umowami zawartymi na czas określony. Jednakże jeżeli zawarcie umowy o pracę na czas określony w danym przypadku będzie obiektywnie uzasadnione, niezbędne i służyć ma zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania, to powyższych ograniczeń w zawieraniu umów o pracę na czas określony nie stosuje się do umów zawartych:

  1. w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
  2. w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
  3. w celu wykonywania pracy przez okres kadencji
  4. w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie.

W takiej umowie o pracę określa się ten cel lub okoliczności tego przypadku, przez zamieszczenie informacji o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiej umowy. Pracodawca o zawarciu takich umów o pracę zawiadamia w formie pisemnej lub elektronicznej w terminie 5 dni roboczych od ich zawarcia właściwego okręgowego inspektora pracy wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy. Brak zawiadomienia jest wykroczeniem, za które grozi grzywna w wysokości od 5.000 zł do 30.000 zł. 

Okresy wypowiedzenia umów o pracę
Z dniem 22 lutego 2016 roku zostaną uchylone przepisy o możliwości wypowiedzenia umów o pracę zawartych na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy za dwutygodniowym wypowiedzeniem oraz przy umowie na zastępstwo z okresem 3 dni roboczych. Okres wypowiedzenia umów o pracę na czas określony będzie, tak jak przy umowach na czas nieokreślony, uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Również skrócony okres wypowiedzenia w przypadku upadłości albo likwidacji Pracodawcy będzie miał zastosowanie do umów o pracę zawartych na czas określony. 

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia
Jako bardzo pozytywną zmianę należy ocenić wprowadzenie do ustawy możliwości zwolnienia pracownika przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę, do upływu okresu wypowiedzenia, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Ustawodawca w końcu zauważył brak uregulowania ustawowego tego problemu, pomimo, że w praktyce pracodawcy od dawna zwalniali pracowników z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, zaś Sądy Pracy nie traktowały tych działań jako naruszających obowiązki pracodawcy.


napisz do nas
W celu kontaktu z Kancelarią lub uzyskaniem porady prawnej proszę wypełnić poniższy formularz wskazując dane do kontaktu oraz jak najdokładniejszy opis sprawy lub problemu. W odpowiedzi radca prawny potwierdzi przyjęcie zlecenia, wskaże dokumenty potrzebne do należytego wykonania usługi, wyceni usługę i oszacuje czas potrzebny do załatwienia sprawy.